Michael Kortekaas - Vitaal Leiderschap: Hét antwoord op de PAID-reality en de VUCA-wereld

Stap binnen in de wereld van vitaal leiderschap. Inspirerende spreker Michael Kortekaas neemt je mee in het stimuleren van een gezonde en veilige cultuur binnen organisaties. Vitaal leiderschap draait niet alleen om het aansturen van teams, maar om het begrijpen van de behoeften van individuen en het creëren van een omgeving waarin zij zich kunnen ontwikkelen.

Allereerst: de kern van vitaal leiderschap?

Vitaal leiderschap draait om het stimuleren van een gezonde en veilige cultuur binnen een organisatie zodat mensen hun volledige breinpotentieel kunnen inzetten. En dit begint met de erkenning dat medewerkers niet alleen werknemers zijn, maar holistische individuen met fysieke, mentale, emotionele en spirituele energie en behoeften.

Een vitaal leider begrijpt het belang van het bevorderen van welzijn en het creëren van een omgeving waarin mensen goed kunnen gedijen.

Is vitaal leiderschap belangrijk?

Ja, in de snel evoluerende (zakelijke) wereld van vandaag is leiderschap namelijk niet langer beperkt tot het aannemen van mensen, uitzetten van taken en KPI’s, nemen van beslissingen en het aansturen van teams vanuit Excel-bestanden en andere spreadsheets.

Het vraagt om meer dan alleen competenties op het vlak van ‘hard skills’ en doorzettingsvermogen, het vraagt óók om ‘soft skills’, beter gezegd persoonlijk en vitaal leiderschap.

Vitaal leiderschap gaat verder dan traditionele leiderschap- en managementstijlen en richt zich op het creëren van een werkomgeving die de groei, gezondheid en betrokkenheid van medewerkers bevordert. Een cruciaal onderdeel van deze vitale cultuur is psychologische veiligheid. 

Een eerste overpeinzing over het begrip KPI

Waarom Vitaal Leiderschap

We hebben iets te begrijpen van de wereld waarin we nu leven. Het beste kan ik dit uitleggen aan de hand van twee acroniemen die ik vaak in mijn lezingen gebruik;

De PAID-reality en de VUCA-wereld.

Laat ik eens beginnen met de eerste. Waar hebben mensen mee te maken in hun dagelijks leven? Juist, de PAID-reality! Dit is o.a. waarom kennis en kunde op het gebied van Mentale (veer)Kracht belangrijk is en met rasse schreden belangrijker wordt.

We leven namelijk in een aandachtseconomie en dat noem ik ook wel de PAID-reality:

Lees een verdieping op PAID-reality.

Als vitale leider heb je te begrijpen dat jouw werknemers, de leidinggevenden, waarschijnlijk, je eigen management en waarschijnlijk ook jijzelf te dealen hebben met de PAID-reality.

Veel mensen raken verstrikt in alles wat op hen afkomt en het loont meer dan de moeite om je mensen de juiste mentale tools aan te reiken hoe zij beter kunnen navigeren door de realiteit van vandaag de dag.

Dit benadrukt het belang van professionalisering, zoals workshops over energiemanagement, coping-mechanismen voor spanning en stress, en het versterken van mentale veerkracht. Deze elementen vormen een stevig fundament in je organisatie en zijn daarom essentiële aspecten van vitaal leiderschap

Alleen gaat vitaal leiderschap nog net iets verder dan het creëren van een paar inspiratiesessies, workshops en teambuildingsactiviteiten…

Wat hebben we dan nog meer te begrijpen?

Dat er nog meer speelt op strategisch niveau. Namelijk het tweede acroniem, de VUCA-wereld. Maar waar staat dat voor?

De VUCA-wereld wordt dus gekenmerkt door bewegelijkheid, onzekerheid, complexiteit en ambiguïteit oftewel meerduidigheid. Met dit inzicht erbij wordt het vaak snel duidelijk waarom leiderschap niet alleen meer een kwestie is van besluitvorming en het aansturen van teams.

De twee acroniemen bij elkaar, de PAID-reality + de VUCA-wereld, vereisen een benadering qua leiderschap die verder gaat dan conventionele managementstijlen; het vereist vitaal leiderschap met als resultaat een vitale, veerkrachtige en veilige organisatie of team. 

VUCA

De VUCA-wereld en de noodzaak van aanpassing en verandering op strategisch niveau.

De term VUCA vat de grilligheid van de moderne maatschappij en samenleving treffend samen. Organisaties worden geconfronteerd met onvoorspelbare veranderingen, onzekerheid over toekomstige ontwikkelingen, complexe interne en externe factoren, en ambiguïteit bij het interpreteren van informatie en trends.

Wat doet een vitale leider dan precies?

In een dergelijke omgeving is het duidelijk dat traditionele leiderschapsstijlen niet langer voldoen. Je kunt in eerste instantie denken aan implementatie van de volgende aspecten. 

1. Werken aan verbondenheid en vertrouwen

Een vitaal leider bouwt aan sterke relaties en creëert een sfeer van verbinding en vertrouwen. Door open communicatie en het tonen van oprechte interesse in het welzijn van medewerkers ontstaat er een gevoel van verbondenheid. Dit vertrouwen is de basis voor een gezonde en duurzame werkomgeving.

2. Zorgt voor groei en ontwikkeling

Een vitaal leiderschap legt de nadruk op de groei en ontwikkeling van individuen.

Dit betekent niet alleen investeren in professionele training, maar ook in het ondersteunen van persoonlijke groei. Autonomie, verbondenheid en competentie, het gevoel van meesterschap spelen hierbij een cruciale rol.

En dit kan variëren van het aanmoedigen van nieuwe vaardigheden en zakelijk relaties, tot het bevorderen van een gezonde werk-privébalans. En niet in de laatste plaats is de vitale leider daar zelf een voorbeeld van!

3. Creëert een positieve cultuur en psychologische veiligheid

Het creëren van een positieve werkcultuur is van vitaal belang voor leiderschap op strategisch niveau. Ook hier geldt het ‘practice what you preach’ principe. Start hiermee dus ook in je eigen strategische team (de board, het MT, het leadership team, etc.) Omarmen van dit fundament werkt in positieve zin besmettelijk voor zowel tactisch en operationeel niveau.

Dit omvat het omarmen van diversiteit, het aanmoedigen van teamwork, het vieren van successen maar ook tevreden kunnen zijn, leren vertragen en reflecteren zodat er persoonlijke groei is en een verbeterde samenwerking. Een positieve cultuur bevordert niet alleen de productiviteit, maar ook de tevredenheid, betrokkenheid en dat mensen trots zijn op het team en de organisatie.

Een positieve werkcultuur omvat ook psychologische veiligheid. Medewerkers moeten zich veilig voelen om hun ideeën, zorgen en feedback te uiten zonder angst voor negatieve gevolgen. Een cultuur van psychologische veiligheid bevordert openheid en samenwerking, waardoor teams effectiever kunnen samenwerken en innoveren.

Vitaal Leiderschap als antwoord op de PAID-reality en de VUCA-wereld.

Vitaal leiderschap komt dus naar voren als het antwoord op de bovengenoemde uitdagingen. In plaats van vast te houden aan rigide structuren en hiërarchieën, omarmt vitaal leiderschap een flexibele benadering die gericht is op het welzijn, verbinding en de veerkracht van zowel de individuen als binnen de teams. 

VUCA gericht op oplossingen

Graag deel ik met jullie opnieuw het acroniem VUCA alleen nu gericht op oplossingen. Dit acroniem geeft je richting in de uitrol van vitaal leiderschap:

Als vitale leiders hebben we dus een duidelijk visie nodig, de wereld en mensen om ons heen te begrijpen en begrip te hebben. Daarnaast ook om helderheid en wendbaarheid te creëren. Voor jezelf en… voor je collega’s. 

VUCA voorbeelden op een rij:

1. Visie met als doel flexibiliteit en aanpassingsvermogen

Een vitaal leider begrijpt dat de enige constante in de VUCA-wereld verandering is.

Door een duidelijk visie neer te leggen en te zorgen dat je werknemers vitaal zijn en in een veilige omgeving werken creëer je de juiste energie en veerkracht. Op deze manier ontstaat er flexibiliteit en aanpassingsvermogen en kan je team en/of organisatie snel(ler) reageren op veranderingen in de wereld, markt, technologie, etc.

Noot.

Met het (kunnen) uitzetten van een visie wordt het verschil tussen managen en leidinggeven vaak ook snel duidelijk. In het kort: Managen gaat over processen sturen terwijl leidinggeven gaat over het (kunnen) uitdragen van een visie en mensen meenemen, zeker als het nog niet helemaal duidelijk is wat het gaat opleveren. 

2. Begrip door emotionele intelligentie & mentale (veer)kracht

In tijden van onzekerheid is emotionele intelligentie en Mentale (veer)Kracht van onschatbare waarde. Vitaal leiderschap legt de nadruk op het begrijpen van emoties, zowel van zichzelf als van anderen, om empathie en verbondenheid te bevorderen. Dit draagt bij het opbouwen van sterke teams die veerkrachtig zijn en blijven in tijden van (meer of mindere) onzekerheid.

3. Helderheid creëert betrouwbaarheid, betrokkenheid en motivatie

In een complexe en onvoorspelbare wereld is het creëren van helderheid en structuur van cruciaal belang. Vitaal leiderschap stimuleert ook eigenaarschap en verantwoordelijkheid en creëert meer betrouwbaarheid van het individu en van het team.

Door een inspirerende visie te delen, stimuleren we tevens betrokkenheid en leidt dit tot individuele groei, een gevoel van controle en bevorderen we een positieve werkcultuur. Gemotiveerde teams zijn energieker en veerkrachtiger en beter in staat om uitdagingen het hoofd te bieden.

4. Wendbaarheid door innovatie en creativiteit

De snelheid van de VUCA-wereld vereist wendbaarheid. Dit creëren we o.a. door innovatie en creativiteit. Vitaal leiderschap moedigt een cultuur van openheid en ideeënuitwisseling aan. Medewerkers worden aangemoedigd om out-of-the-box te denken, wat leidt tot innovatieve oplossingen voor uitdagende, complexe problemen en om de concurrentie een stap voor te blijven. 

Uitrol van vitaal Leiderschap op strategisch niveau

Nu we begrijpen waarom vitaal leiderschap zo belangrijk is in de VUCA-wereld, laten we kijken naar de strategische implementatie ervan. Dit zijn voorbeelden:

1. Leiderschapstraining en ontwikkeling

Start met het investeren in leiderschapstraining en ontwikkeling op alle niveaus binnen de organisatie. Vitaal leiderschap moet niet beperkt blijven tot de top; het moet worden verspreid over alle lagen van het management. Door leiders de nodige vaardigheden en inzichten te bieden, leg je de fundering voor een vitale cultuur.

Dit gaat met name over vaardigheden als luisteren, empathisch vermogen, complimenten en feedback kunnen geven en het moedige gesprek durven voeren met elkaar.

2. Uitrol van verschillende programma's

Introduceer programma’s als energiemanagement, omgaan met spanning en stress en het vergroten van Mentale (veer)Kracht. Stimuleer ook welzijnsinitiatieven die het fysieke en mentale welzijn van medewerkers ondersteunen. Dit kan variëren van een gezamenlijk lunchwandeling tot fitnessprogramma's, ergonomische werkplekaanpassingen en toegang tot (mentale) gezondheidsbronnen.

3. Flexibele werkomgeving

Een vitaal leiderschap omvat ook het begrip dat flexibiliteit cruciaal is. Creëer een werkomgeving die flexibel genoeg is om tegemoet te komen aan de diverse behoeften van medewerkers. Kunnen inspelen op neurodivergentie wordt steeds belangrijker en dat betekent zoveel als weten waar je werknemers behoefte aan hebben en… verschil kunnen aanbrengen. De een werkt nou eenmaal beter thuis dan de ander. Sterker nog, heeft dat nodig of niet. Dit kan resulteren in flexibele werktijden, hybride werken of andere flexibele regelingen omvatten. 

4. Betrokkenheid met medewerkers en (psychologische) ondersteuning

Ontwikkel mechanismen voor continue betrokkenheid met medewerkers. Dit kan variëren van regelmatige een-op-een gesprekken tot het opzetten van feedbacksystemen. Vitaal leiders begrijpen de kracht van luisteren en passen hun leiderschapsstijl aan op basis van de behoeften van hun team. In tijden van onzekerheid is communicatie van essentieel belang.

Vitaal leiderschap betekent ook voortdurende communicatie en transparantie, waarbij leiders de visie van de organisatie delen, successen vieren en uitdagingen openlijk bespreken. Een cultuur van open communicatie en empathie bevordert psychologische veiligheid en draagt bij aan het welzijn van het personeel.

Bewustzijn en de implementatie van vitaal leiderschap

Hieronder nog één van zijn favoriete quotes van Peter Drucker en daarmee een laatste overpeinzing voor jou!

Michael Kortekaas als spreker

Als spreker leiderschap draagt Michael bij aan het bewustzijn en de implementatie van deze cruciale benadering. Zijn kennis en inzichten, gebaseerd op een ruime 30 jaar ervaring binnen de overheid en het bedrijfsleven, kunnen teams en organisaties helpen om vitaal leiderschap te omarmen als een strategische reactie op de uitdagingen van de VUCA-wereld en beter leren navigeren met elkaar.

Ben je geïnteresseerd in een lezing van Michael over vitaal leiderschap, mentale (veer)kracht, teambuilding of persoonlijke ontwikkeling? Neem contact op met ons.