Van trendvolger naar trendoverstijger

In deze blog deelt klimaatactivist, Klimaatambassadeur van de Toekomst en internationaal topmodel Kiki Boreel welke rol de mode-industrie speelt in de klimaatcrisis, maar vooral ook wat je als bedrijf en individu kunt doen om te verduurzamen. Meer sprekers over Duurzaamheid en Klimaat.

Kleding is er om je in uit te drukken, je tegen regen of kou te beschermen, voor creatieve uitspattingen, of geloofsovertuiging. Stippen, strepen of pastel, de fashion industrie is zet nieuwe trends als geen ander. Vanaf een jonge leeftijd had ik het geluk om deze industrie als model van heel dichtbij te mogen bekijken. Van shoot naar show vloog ik de wereld over voor merken zoals Ralph Lauren, Bulgari of Mango. Mode stond voor mij gelijk aan vrijheid en avontuur, maar meer en meer begon ik me te verdiepen in de processen voorafgaand aan de kleding die ik kocht én zelfs hielp te verkopen. Mode en klimaatverandering, was daar een link? Helaas blijken de twee sterk met elkaar verbonden te zijn. Hoe kunnen we dan nog van mode houden, zonder uitbuiting en vervuiling te promoten? Gelukkig zijn er duurzame opties en komen er hoopvolle trends op gang zoals slow fashion. Maar eerst: waar gaat het fout?

Er is een stroomversnelling gaande in de fashion industrie die geleid wordt door fast-fashion merken zoals Zara, Boohoo en Shein. Deze merken lanceren honderden of duizenden nieuwe goedkope items per dag en vergroten daarmee onze honger naar steeds weer nieuwe kleding. Maar terwijl je in hun webshop spotgoedkope shirts kunt kopen, wordt de echte prijs elders betaald. De fashion-industrie is goed voor 8% van de wereldwijde CO2 emissies (dat is meer dan de scheep- en luchtvaart samen), gebruikt schadelijke chemicaliën en ongeveer 79 biljoen liter water per jaar. Fast fashion merken zijn te herkennen aan het gebruik van goedkope synthetische materialen zoals polyester. Niet alleen wordt polyester gewonnen uit fossiele brandstoffen, verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde, maar ook komen er miljoenen plastic microvezels vrij bij iedere was. Wist je bijvoorbeeld dat 35% van alle nieuwe microplastics in oceanen van onze kleding komt? Die druk voor goedkope productie komt ook met een menselijke prijs: naai(st)ers werken in een gevaarlijke omgeving, voor lage lonen en zonder fundamentele mensenrechten. Ondanks de aandacht die de instorting van Rana Plaza in Bangladesh in 2013 veroorzaakte, is er in 10 jaar nog niet genoeg verbeterd.

Fast fashion probeert ons ervan te overtuigen dat we steeds nieuwe kledingstukken moeten kopen om “on trend” te blijven. Dit gecombineerd met de slechte kwaliteit van de kleding moedigt een wegwerp cultuur aan waarin we ongestoord grondstoffen winnen, ze inefficiënt gebruiken en ze weggooien zonder er nog een keer naar om te kijken. Zo gooit de gemiddelde Europeaan 11 kg textiel weg per jaar! Veel van die kleding wordt verscheept naar landen zoals bijvoorbeeld Kenia. Maar wat blijkt, die zitten daar helemaal niet op te wachten. Uit recent onderzoek van Trashion blijkt dat er een verborgen export van plastic afval naar de ‘Global South’ stroomt. Van de naar schatting 900 miljoen kledingstukken die in 2021 aankwamen kon meer dan één derde meteen weggegooid worden omdat het van zo’n slechte kwaliteit was.

Maar de mode industrie lijkt zich te verduurzamen. Termen als “duurzamer” en “groen” kom je te pas en onpas tegen, zelfs bij modegiganten als Boohoo en H&M. Met dit soort vage duurzaamheid claims probeert een merk consumenten te overtuigen dat ze ongehinderd deze ‘duurzame’ opties kunnen kopen, met als gevolg hogere winsten voor het merk en meer consumptie. Dus klopt dit wel? H&M werd onlangs nog door de Autoriteit Consument & Markt op de vingers getikt voor hun gebruik van vage duurzaamheid claims zoals “Conscious” en ook Zara heeft aangekondigd te stoppen met hun “duurzamere” Join Life collectie, die al vaak als greenwashing werd bestempeld. Gelukkig komen er strengere Europese greenwashing wetten aan, die het gebruik van vage claims verder aan banden zal leggen. Ook de hier en daar toegevoegde gerecyclede polyester of huur- en repareer pop-ups van fast fashion ketens vallen in het niet bij de nog steeds groeiende productie van goedkope synthetische kleding. Willen dit soort ketens echt verduurzamen, dan zullen ze eerst die massa productie drastisch moeten verminderen.

Gelukkig is er ook een stroomvertraging zichtbaar: slow fashion. Slow fashion merken gebruiken hoge kwaliteit natuurlijke materialen en produceren tijdloze kleding. Vaak gebruiken ze made-to-order om overproductie te voorkomen en wordt de kleding lokaal geproduceerd om transparantie te verhogen en overmatig transport te verkleinen. Dit is de trend die ik minder maar beter noem. Om de wegwerp cultuur tegen te gaan gebruikt slow fashion tactieken als gerecyclede én recyclebare materialen, kleding huren, levenslange reparatie en terugneem programma’s. Slow fashion moedigt aan om te investeren in een aantal kwalitatief hoge tijdloze items en die te combineren met bijvoorbeeld originele vintage vondsten. Op die manier gaat jouw kleding een stuk langer mee én in plaats van trends te volgen creëer je jouw eigen stijl, zo word je van een trendvolger een trendoverstijger.

Toch blijft het lastig om tegen een steeds sneller stromende stroming in te bewegen. Maar hoe meer mensen omdraaien hoe makkelijker het wordt. Dus, wat kunnen we zelf doen? Vivienne Westwood verwoordde het prachtig: “Buy less, choose well, make it last.”

1. Koop minder

• Shop je kast, misschien heb je meer dat je denkt
• Leen van vrienden/familie
• Huur kleding
  
  

2. Koop goed

• Volg geen trends, maar vind je eigen stijl
• Koop hoogwaardige natuurlijke materialen
• Koop tweedehands
• Koop van een duurzaam & ethisch merk (Check apps zoals Renoon of GoodOnYou) 
  
  

3. Zorg goed voor je kleding

• Minder wassen, op lagere temperaturen
• Draag kleding totdat het op is
• Repareer je kleding
• Geef kleding een tweede leven: recyclen kan bijvoorbeeld 

Ook voor bedrijven die stappen willen zetten om te verduurzamen heb ik nog wat tips:

• Verhoog de transparantie in je waardeketen. Bedrijven zoals Tex.tracer kunnen hierbij helpen.
• Bescherm je werkers. Onderteken het Pakistan Akkoord en partner met organisaties zoals Fair Wear.
• Maak gebruik van traceerbare natuurlijke materialen zoals wol, biologisch katoen, linnen en hennep, of ga op zoek naar innovatie materialen zoals Lyocell.
• Zorg dat al je claims eerlijk en meetbaar zijn.
• Close the loop. Gebruik gerecyclede materialen, creëer terugneem programma’s, garandeer levenslange reparaties, zorg dat de kleding recyclebaar en tijdloos is, en maak kleding die lang mee gaat.

Verandering gaat traag en niemand is perfect. Denk daarom na op welke manier jij zelf duurzamere keuzes kan maken. Misschien doe je mee aan een 30 dagen geen nieuwe kleding kopen challenge of organiseer je een keer een kledingruil. Wanneer iedereen kleine stapjes zet, leggen we samen toch een flinke afstand af. Ik zeg het wel vaker: We hebben niet 100 perfecte klimaatactivisten nodig, maar miljoenen mensen die hun best doen.

Voordat Kiki Boreel actief werd als klimaatactivist en officieel benoemd werd als Klimaatambassadeur van de Toekomst door het Ministerie van Economische Zaken & Klimaat, vloog zij als internationaal topmodel de wereld over. De vaak niet-duurzame mode-industrie verhoogde haar interesse voor duurzaamheid en inspireerde haar om zich te richten op milieuwetenschappen. Nu heeft Kiki de stap gemaakt van fashion model naar rolmodel en laat zien dat klimaatactivisme en diplomatie ook samen kunnen gaan. Met haar charisma en positieve energie, inspireert zij jong en oud op het gebied van duurzaamheid, klimaat en duurzame mode.